Dlaczego twój mózg mieszka w jelitach?

Gdy Hipokrates mówił, że choroby zaczynają się w jelitach, zdecydowanie miał rację. Minęło tyle lat, a my jedynie utwierdzamy się w przekonaniu, że jelita to mózg całej operacji pod tytułem „dobre funkcjonowanie organizmu”.

Florę jelitową pewnie znasz z reklam.

A czy kiedyś zastanawiałaś się, co to dokładnie jest? Wyobraź sobie zespół szalenie istotnych mikroorganizmów, które bytują w Twoim brzuchu. Ten zespół jest sporych rozmiarów! Liczba komórek mikrobiomu (flory) jest 10 razy większa, niż liczba komórek, które tworzą organizm człowieka. To oznacza, że ich masa może sięgać nawet 2 kilogramy.

A żeby zwizualizować to jeszcze bardziej… To około 100 000 miliardów bakterii, których skład podlega dynamicznym zmianom przez całe życie. Już w trakcie porodu noworodek kontaktuje się bezpośrednio z florą bakteryjną pochwy swojej mamy. To ważne! Dzięki temu jego cały organizm może się poprawnie rozwijać. Co ciekawe, zachwianie rozwoju jego flory może prowadzić do potencjalnych zaburzeń psychicznych w przyszłości. Nie mówiąc już o wpływie bakterii jelitowych na pracę mózgu, czego dowodzą coraz to kolejne badania…

Wróćmy zatem do zdania Hipokrastesa.

Do tej pory wykazano szereg powiązań między chorobami przewlekłymi, a składem mikroflory. Stany zapalne, zaburzenia metaboliczne, otyłość, cukrzyca typu 2, nowotwory… Wiele prac wskazuje też na powiązanie z ryzykiem wystąpienia autoimmunologicznego zapalenia tarczycy (Hashimoto), alergii, atopowego zapalenia skóry, zespołu jelita nadwrażliwego, depresji, czy zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Widzisz to samo, co ja?

Przecież to jedne z najpopularniejszych jednostek chorobowych, z którymi się mierzymy! Zazwyczaj słyszymy o tym, co się dzieje po diagnozie. Jak leczyć? Jakie są skutki? Jakie leki są polecane? Hola, hola! My dzisiaj robimy krok w tył.

Gdy flora jelitowa jest prawidłowa…

chroni organizm przed przenikaniem szkodliwych mikroorganizmów i spełnia wiele innych funkcji wpływających na integralność  ściany jelit, odporność wrodzoną, insulinowrażliwość i metabolizm, a także uczestniczy we wzajemnych interakcjach z ośrodkowym układem nerwowym.

Dlaczego to ważne?

Bakterie jelitowe pełnią wiele, wiele funkcji. Wpływają na wchłanianie składników odżywczych i rozwój oraz funkcjonowanie układu odpornościowego. Rozkładają niestrawione resztki pokarmowe i produkują krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, czyli źródło energii dla erytrocytów (a one są kluczowe w naszym oddychaniu – zajmują się dystrybucją tlenu!) Produkują witaminy z grupy B i K. Co więcej, prawidłowe stosunki ilościowe i jakościowe bakterii w jelicie zwiększają przyswajalność składników mineralnych z pożywienia. Nie można zapomnieć o produkcji wolnych aminokwasów, wśród których jest kwas glutaminowy – dla ułatwienia, słyszałaś o tzw. GABA?

GABA, czyli pogromca stresu.

Gdy mózg jest nadmiernie pobudzony, możesz czuć się drażliwa, zaniepokojona lub cierpieć na bezsenność. Konieczne jest wtedy zrównoważenie impulsów pobudzających hamującymi. Tym buforem jest GABA. Dzięki niemu, możliwe jest zachowanie wewnętrznego spokoju, mimo otaczającego Cię chaosu.

GABA jest też istotny w sporcie. Dzięki niemu, organizm może się zregenerować w nocy –  im więcej go jest, tym większa ilość hormonu wzrostu wydzielanego przez przysadkę mózgową. A to oznacza ulgę dla Twoich mięśni.

To co, mózg komunikuje się z jelitami?

A i owszem – poprzez wysyłanie sygnałów. Stąd stres, czy inne emocje mogą przyczyniać się do dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Niewiele osób jednak wie, że reakcje zachodzą też w drugą stronę.

Czujesz często smutek?

Są bakterie – psychobiotyki – które działają łagodząco na stany depresyjne, zmniejszają stan zapalny i podwyższają poziom tryptofanu potrzebnego do wytwarzania serotoniny, czyli hormonu szczęścia. Jest szansa, że Twoje depresyjne samopoczucie to sygnał od jelit, że na Twoim talerzu nie dzieje się najlepiej.

Serotonina produkowana jest w jelitach… I to w 90%. Jeśli mikroflora jest uszkodzona, nie powstaje w odpowiedniej ilości. Wiesz, to zależy tylko od Ciebie. Od tego, co jesz.

Są Ci znane wzdęcia, bóle brzucha, zaparcia?

A do tego biegunki, przelewania, bulgotania? Nie, nie przyzwyczajaj się. To są stany patologiczne. Jelita chcą Ci pokazać, że u nich nie jest dobrze. Nie jest dobrze, bo prawdopodobnie dostarczasz im kompletnie nie to, czego potrzebują. Produkują zatem różne substancje, które dobitnie dają Ci o tym znać.

Mam jednak dla Ciebie dobrą wiadomość!

Mikrobiom jelitowy jest bardzo podatny na zmiany. To brzmi jak chwyt marketingowy, ale już po 24h od zmiany jadłospisu, potrafi on zmienić swoją pracę i wywrzeć wpływ na Twoje samopoczucie. Skrajne diety, nieodpowiednie eliminacje różnych składników, niedobory – to wszystko sprawia, że jelita nie są szczęśliwe. A uwierz, że warto się z nimi zakumplować.

Bo Twój mózg mieszka w jelitach, ale nie tylko on…

Jelita monitorują też gospodarkę węglowodanową i hormonalną. A to, że hormony są istotne, na pewno już wiesz. Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn jest produkowany estrogen. Zwykle jego nadmiar jest wydalany ze stolcem, ale czasem zdarza się inaczej. Poznaj Estrobolom – jeśli nie dajesz mu szansy na poprawną pracę, możesz spotkać się z masą dolegliwości. Przykłady? Bardzo intensywny PMS, silne krwawienia miesiączkowe, nagły wzrost wagi przed miesiączką, trądzik, łuszcząca się skóra na ciele… A nawet nadmierne owłosienie na twarzy, słabe paznokcie i włosy, opuchnięcie! Do tego dorzućmy obniżone libido i ogromną chęć na słodycze.

To znak, że potrzebujesz zmiany diety. Zacznij działać!

1. Zaprojektuj swoją dietę od nowa! Zadbaj o proporcje we frakcjach błonnika (mikrobiom kocha błonnik!). Zmniejsz ilość tłuszczy trans, a dodaj więcej antyoksydantów, kwasów Omega 3, warzyw i owoców. Zaprzyjaźnij się z kiszonkami, jogurtami, czosnkiem i cebulą, czyli żywnością z naturalnymi probiotykami i prebiotykami. No i zmniejsz ilość sacharozy w diecie.

2. Dostarczaj odpowiednią dla Ciebie ilość kalorii. Spożywaj posiłki z uważnością, nie spożywając zbyt dużo powietrza. Pij wodę.

3. Mniej stresu. Zwolnij i daj sobie chwilę wytchnienia. Także podczas snu – zadbaj o jego jakość.

4. Leki… Pamiętaj, że niesteroidowe leki przeciwbólowe (np. nadużywanie ibuprofenu), antybiotyki, inhibitory pompy protonowej IPP, nieodpowiedzialna suplementacja np. żelazem, antydepresanty, statyny, metformina oraz inne leki stosowane w regulowaniu pracy gospodarki węglowodanowej, antykoncepcja mogą wpływać na Twój mikrobiom.

5. Zadbaj o aktywność fizyczną i spacery. Twoje jelita zdecydowanie wolą to, niż nadmiar alkoholu i innych używek.

6. Zły rytm wypróżnień! Czyli wstrzymywanie aktu defekacji. 

Z iloma problemami zmagasz się Ty? To co, popracujemy nad tym w #wyzwaniezłakomą?  

Codziennie znajdziesz mnie tutaj: @klaudia.lakoma 

LITERATURA:

  1. Dietary Alteration of the Gut Microbiome and Its Impact on Weight and Fat Mass: A Systematic Review and Meta-Analysis. Genes. 2018. 
  2. Diet rapidly and reproducibly alters the human gut microbiome. Nature. 2014 
  3. The neuroactive potential of the human gut microbiota in quality of life and depression. Nat. Microbiol. 2019 
  4. Mikrobiota jelitowa i składniki pokarmowe jako determinanty funkcji układu nerwowego. Część I. Mikrobiota przewodu pokarmowego. 2017. 
  5. The Western Diet-Microbiome-Host Interaction and Its Role in Metabolic Disease. Nutrients. 2018
  6. The Intestinal Microbiome and Estrogen Receptor–Positive Female Breast Cancer. J Natl Cancer Inst. 2016
  7. Association of breast and gut microbiota dysbiosis and the risk of breast cancer: a case-control clinical study. BCM Cancer. 2019 
  8. Influence of cigarette smoking on the human duodenal mucosa-associated microbiota. Microbiome. 2018
  9. Why does the microbiome affect behaviour?  Nat Rev Microbiol. 2018. 
  10. Gut microbiome composition and diversity are related to human personality traits. Human Microbiome Journal. 2019 
  11. Opposing effects of antibiotics and germ-free status on neuropeptide systems involved in social behaviour and pain regulation. BMC Neuroscience. 2020. 
  12. Gut microbiome composition and diversity are related to human personality traits. Biol Rev Camb Philos Soc. 2020.