O słodzikach słyszy się bez końca. Jeśli nadal nie wiesz, czy warto ich używać jako zamienników cukru, dobrze trafiłaś. Dzisiaj chcę się skupić na faktach. Zaczynamy?
1. Czy słodziki są bezpieczne?
Aby słodziki trafiły do sklepu – czy to w czystej formie, czy jako składnik produktu – muszą być bezpieczne. To dodatki do żywności, zatem poddaje się je skrupulatnym ocenom. Ponadto są monitorowane przez kilka instytucji na świecie. Specjaliści analizują wyniki badań toksykologicznych przeprowadzonych na zwierzętach i ludziach, a następnie bazując na dostępnej literaturze określają bezpieczeństwo danego słodzika.
No dobra, co to za tajemnicze “instytucje”? Głównie mówię o EFSA (Europejski Urząd ds. Żywności) i Komisji JECFA (w jej skład wchodzi WHO oraz FAO). Dzięki ich pracy, możemy mówić o dziennym dopuszczalnym spożyciu substancji – ADI (Acceptable Daily Intake) – poziomie niewywołującym obserwowalnych szkodliwych skutków.
Mamy więc maksymalną ilość substancji intensywnie słodzącej, która zgodnie z aktualnym stanem wiedzy może być przez człowieka pobierana codziennie z żywnością przez całe życie, bez negatywnych skutków dla zdrowia. Nawet przekroczenie ADI nie musi powodować żadnych negatywnych efektów – wszystko dzięki marginesowi bezpieczeństwa przy określaniu tej ilości.
Akceptowalne dawki podaje się w mg na kilogram masy ciała:
Acesulfam K – 9 mg – E950
Aspartam – 40 mg – E951
Cyklaminiany – 7 mg – E952
Glikozydy stewiolowe – 4 mg – E960
Sacharyna – 3,8 mg – E954
Sukraloza – 15 mg – E955
Załóżmy, że Magda waży 62 kg. ADI dla aspartamu wynosi: 62 x 40 mg = 2480 mg równe, np. spożyciu 4,2 litrów Coli Zero.*
Jedna tabletka to zwykle 16 mg aspartamu (równe 6 g łyżce cukru), czyli średnio 23 kcal mniej. Dla Magdy maksymalna dzienna dawka to 155 takich tabletek. A jak to się ma do poziomu słodkości? Przy takiej samej kaloryczności grama cukru i aspartamu, ten drugi jest 200 razy słodszy.
*Jako dietetyk, nie polecam spożywania codziennie napojów zero w dużych ilościach, choć to inny temat. W formie dodatku, są one bezpieczne.
2. Czy aspartam jest rakotwórczy?
To najlepiej przebadana substancja słodząca. Zgodnie z raportem EFSA, nie ma wiarygodnych dowodów wskazujących, że powoduje aspartam nowotwory. Pewnie, znajdą się pojedyncze prace (najczęściej z licznymi błędami metodologicznymi), gdzie wykazano jego szkodliwość. Te badania spotkały się z mocną krytyką w środowisku naukowym, ale kontrowersje sprzedają się nadzwyczaj dobrze. Obecnie wszystkie najważniejsze instytucje zajmujące się zdrowiem mają zgodne stanowisko: aspartam nie jest substancją rakotwórczą dla ludzi. A mimo wielu ewaluacji, jego ADI pozostaje bez zmian od 1984. To już 36 lat!
3. Czy słodziki uszkadzają mózg?
Tutaj historia przypomina tę z punktu powyżej. Już w 2011 EFSA dysponowała 600 publikacjami na temat aspartamu. Imponująca liczba! Szybko odpowiadając – nie, nie kumuluje się on w mózgu i nie wykazuje działań toksycznych. A co ze stwierdzeniami, że przecież w słodzikach jest fenyloalanina? W napoju zero ta substancja zwykle występuje w ilości 30-40 mg. Dużo, mało? W porównaniu do jej obecności w 100 g brokułów (124 mg) lub jajku (450 mg) – sama zdecyduj. To niezbędny aminokwas, który musi być dostarczany wraz z dietą.
4. Czy mogę spożywać aspartam?
Mogą wszyscy, prócz osób chorych na fenyloketonurię – chorobę genetyczną. Jednak Ci pacjenci najczęściej są tego świadomi, gdyż w wyniku choroby muszą dokładnie kontrolować ilość spożytej fenyloalaniny, która między innymi jest składnikiem aspartamu.
5. Czy słodziki podwyższają stężenie insuliny we krwi?
W badaniach przeprowadzonych z udziałem ludzi, słodziki nie prowadziły do wyrzutu insuliny. Gdyby tak było, nastąpiłby przełom w dietoterapii cukrzycy, gdzie organizm ma jej zbyt mało. Diabetycy mogliby popijać napój zero, zamiast przyjmować metforminę. Tak nie jest.
6. Czy przytyję jedząc słodziki?
W Polsce co druga osoba jest otyła, bo spożywamy zdecydowanie za dużo cukru. Słodziki nie prowadzą do zwiększenia masy ciała. Dają szansę na lepszą kontrolę spożywanych kalorii, przez co mogą być pomocne podczas redukcji masy ciała.
7. Czy słodziki uszkadzają mikrobiotę jelitową?
Istnieje ogrom badań opisujących wpływ aspartamu na konkretny szczep bakterii w modelach zwierzęcych, lecz nie można przełożyć ich efektów na żywy organizm. Spożywamy go najczęściej za mało, by miał bezpośredni i kliniczny wpływ na mikrobiotę. A do tego, aspartam rozpada się w jelicie cienkim, więc nie można zakładać, że dotrze do okrężnicy i będzie mieć lokalny wpływ.
Jednak należy pamiętać, że nasz aktualny stan wiedzy na temat mikrobiomu jelitowego jest bardzo mały. Aspartam może on mieć wpływ na mikrobiotę, tak jak i każdy inny składnik żywności. Na ten moment, nie ma jednak podstaw, by łączyć spożycie słodzików z uszkodzeniem mikrobiomu. Poczytaj więcej o jelitach: tutaj.
Pytanie 8 – ode mnie do Ciebie:
Czy temat słodzików jest już nieco jaśniejszy? Daj znać!
Codziennie znajdziesz mnie tutaj: @klaudia.lakoma
LITERATURA:
- EFSA assesses new aspartame study and reconfirms its safety. 2006 – podsumowanie odnośnie nowotworów
- Scientific Opinion on the re-evaluation of aspartame (E 951) as a food additive. EFSA. 2013 – potwierdzenie bezpieczeństwa
- Effects of the Non-Nutritive Sweeteners on Glucose Metabolism and Appetite Regulating Hormones: Systematic Review of Observational Prospective Studies and Clinical Trials. 2016 – BARDZO CIEKAWE!
- Does low-energy sweetener consumption affect energy intake and body weight? A systematic review, including meta-analyses, of the evidence from human and animal studies. 2016 – „osoby spożywające słodziki chudną szybciej”
- Effects of Sweeteners on the Gut Microbiota: A Review of Experimental Studies and Clinical Trials. 2019 – wpływ na microbiom
- Glycemic impact of non-nutritive sweeteners: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. 2018
Bardzo dziękuje za ten merytoryczny wpis. Jak zwykle jest Pani niezawodna 😉
Czy mogłaby Pani rozwinąć kiedyś myśl, dlaczego nie poleca Pani napoi zero na codzień?
Świetny artykuł, super robota! Wiele mi się rozjaśniło na temat słodzika 🙂
Dzięki i pozdrawiam
Bardzo fachowy, rzetelny i poparty badaniami wywód naukowy.
Mam pytanie, co jeśli ktoś spożywa powiedzmy jakieś 300 tabletek dziennie. Jakie są konsekwencje? Otyłość ? Rak?
Super artykuł ! 🙂 dziękuję
A co Pani myśli o erytrolu ? Czy jest tak samo dobry jak słodzik ? Pozdrawiam serdecznie
Świetny merytoryczny artykuł, przy okazji bardzo dobrze się to czyta! Czekamy na więcej
Pozdrawiam!
Na taki artykuł czekałam . Byłam ciekawa czy słodziki rzeczywiście są dobrym zamiennikiem . Swoją drogą to trochę smutne, że tak wiele mitów krąży po świecie a tak naprawdę nie mają za wiele wspólnego z danym tematem .
Naprawdę przyjemnie się czyta to, co piszesz 🙂 Wszystko jasne, klarowne i zrozumiałe, oby więcej tego typu artykułów! Dzięki temu będę w końcu umiała wytłumaczyć komuś, dlaczego lepiej napić się coli zero niż zwykłej ;D
Ja natomiast mam pytanie z worka dietetycznego, ale nie dotyczące słodzików, więc byłabym wdzięczna jak będziesz miała chwilę abyś rozjaśniła ten problem, bo często trafiam na takie pytanie w internetach i nigdzie nie ma na to odpowiedzi.
Czy będąc na deficycie kalorycznym, zakładając sobie gramaturę 213g w i 47g t, ale w ciągu dnia zjem 150g węgli i ponad 60g t, będąc wciąż na deficycie kcal redukcja przebiegnie prawidłowo? Zastanawiam się, czy zaburzenia w zakładanych proporcjach składników odżywczych przy ciągłym utrzymaniu deficytu kalorycznego będzie dawał takie same efekty?
Pozdrawiam z całego serca
Świetny artykuł! Można wyciągnąć dużo merytorycznej i co ważniejsze przydatnej wiedzy! Tak trzymać, brawo!
Super wpis, nareszcie słodzik jest mi nie straszny. Wcześniej bałam się go bo właśnie słyszałam że jest rakotwórczy.
Super wpis. Bardzo chciałam przeczytać o słodzikach od ciebie. Moja rodzina uważa, że to niezdrowe i ma zły wpływ na zdrowie teraz mogę odesłać ich do tego wpisu
Bardzo przydatny i merytoryczny wpis. Zawsze miałam jakieś opory przed słodzikami i unikałam ich jak tylko mogłam, bo uważałam je za niezdrowe, ale dzięki Tobie się przekonałam.
Nawet nie wiesz jak się cieszę, że mi odpowiedziałaś,pięknie dziękuję <3
Witam, spotkałam się ze stwierdzeniem że słodziki w obróbce termicznej w procesie resekcji chemicznych mogą szkodzić zdrowiu. Chodzi mi tutaj głównie o pieczenie ciast z użyciem takiego słodzika czy jest to nadal bezpieczne?
Jest bezpieczne – zgodnie z tym co mamy we wszystkich oświadczeniach. :))
A czy słodziki z zawartością inną niż aspartam? Mam na myśli cyklaminian sodu, sacharynian sodu? Oprócz tych substancji słodzących często zawarte są regulatory kwasowości: wodorowęglan sodu czy cytrynian sodu. Co myślisz o takich słodzikach? Są ok? 🙂 pozdrawiam